Poradnik - Praca i życie w Austrii

To kraj o sporo niższym bezrobociu niż to w Polsce. Dzięki temu, można przebierać w wielu ogłoszeniach nie martwiąc o się o konkurencję. Znajomość języka niemieckiego daje nam możliwości pracy w branży usługowej tj. w sklepach hotelach czy kawiarniach.  Jeśli nasz język niemiecki nie jest jeszcze zbyt dobry pracy możemy szukać w rolnictwie, przemyśle czy budownictwie.  W Austrii jest duże zapotrzebowanie na sprzedawców czy kelnerów więc to im najłatwiej będzie znaleźć pracę. Brakuje również wykształconych pracowników z branży technicznej i budowlanej.  Polacy są tam doceniani ponieważ w powszechnej opinii, cechuje ich wszechstronność i otwartość na nowe rozwiązania. Austriacki pracownik uchodzi natomiast na wyspecjalizowanego tylko w jednej dziedzinie.

Do Austrii przyciąga także zasiłek rodzinny, który nie jest związany ani z dochodami ani z okresem zatrudnienia. Pobierać, więc mogą go wszyscy rodzice, którzy się osiedlili na terenie Republiki i planują tam założyć rodzinę. W Austrii pracownicy otrzymują tzw. 13 pensję oraz z okazji świąt Bożego Narodzenia 14 pensję.  Obecnie w Austrii zatrudnionych jest około 100 tysięcy Polaków. Najwięcej z nich osiedlonych jest w Wiedniu, Linz, Graz czy Innsbrucku. Musimy także pamiętać, że w Austrii czeka na nas wiele atrakcji i krajobrazów zapierających dech w piersiach. Około 11 tysięcy oznakowanych tras rowerowych a także 50 tysięcy tras wędrówek pieszych!

 

Praca

Austriacy wyznają zasadę równego traktowania pracowników. Zakazana jest dyskryminacja bez względu na wiek, religię, poglądy, pochodzenie, płeć czy orientację seksualną. Nie będziemy traktowani inaczej ze względu na to, iż emigrowaliśmy. Jeśli jednak taka sytuacja będzie miała miejsce, możemy ubiegać się o swoje prawa.

Austria jest kolejnym krajem, który nie ma ustawowo określonej płacy minimalnej. W związku z tym obowiązują tam układy zbiorowe noszące nazwę Kollektivvertrag. Jest ich około 400 i pełnią one funkcję ochrony płacowej pracowników. Określają one minimalne wynagrodzenie godzinowe brutto dla danego stanowiska w danej branży czy w danym zakładzie.

Kwota wynagrodzenia jaką otrzymamy zależna jest od kilku czynników. M.in. od rodzaju umowy, jaką podpisaliśmy, a także kwalifikacji zawodowych, stażu pracy, regulaminów wewnątrzzakładowych, ale też układów zbiorowych i zajmowanego przez nas stanowiska. Zwyczajowo przyjmuje się, że miesięczne wynagrodzenie brutto nie powinno być niższe niż 1000 euro. Dzięki układom zbiorowym np. pokojówka nie może zarabiać mniej niż 1200 euro. Średnia roczna pensja w Austrii według danych z 2013 wynosi ponad 39tys euro, a więc 3250 euro miesięcznie brutto. Poza zarobkiem ustalonym podczas podpisywania umowy, austriaccy pracownicy otrzymują dodatek  urlopowy tj. 13 pensję i dopłatę do Świąt Bożego Narodzenia, tj. 14 pensję. Najczęściej są one wypłacane w kwotach miesięcznego wynagrodzenia po odpowiednim opodatkowaniu.

Normalny czas pracy w Austrii wynosi 40 godzin tygodniowo i automatycznie 8 godzin dziennie. Podczas, gdy przekroczymy normy tygodniowe i dobowe przysługuje nam odpowiednio większe wynagrodzenie: 150 % stawki godzinowej i 200% stawki godzinowej kiedy nadgodziny przepracowane zostały w weekend.

Po przepracowaniu 6 godzin przysługuje nam 30 minutowa przerwa od pracy. Jest ona niepłatna i nie wlicza się jej do czasu pracy.  Pracodawca jest zobowiązany przestrzegać minimalnego czasu odpoczynku pracownika, który wynosi: dobowo –  11 godzin, tygodniowo – 36 godzin.

Pracownicy sezonowi są troszeczkę inaczej traktowani. Mianowicie, w okresie żniw lub zbioru owoców, ich czas pracy może zostać wydłużony do maksymalnie 60 godzin tygodniowo i 12 godzin dziennie, bez dodatkowego wynagrodzenia, jakie jest przewidziane dla pracujących w nadgodzinach. Za taki wymiar pracy należą się pracownikowi odpowiednie dodatki określone w umowach zbiorowych. Osobom zatrudnionym przy pracy sezonowej w rolnictwie przysługuje nieodpłatna, godzinna przerwa od pracy.

Osobom zatrudnionym sezonowo na maksymalnie 6 tygodni do pracy przy zbiorach planów przysługują podstawowe prawa pracy, jednak jest od nich kilka odstępstw: nie podlegają oni ubezpieczeniu emerytalnemu, nie mają prawa do urlopu (należy się on dopiero po 6 miesiącach pracy), nie należy im się zasiłek dla bezrobotnych ani zasiłek rodzinny, nie przysługuje im bezpłatna odzież robocza i obuwie.

Legalne zatrudnienie czy samodzielna działalność gospodarcza są gwarantem możliwości pobytu w Austrii przez okres dłuższy niż 3 miesiące. Jest to związane z dodatkowymi formalnościami. Jeśli chwilowo nie posiadamy pracy, dopiero jej szukamy, ale za to posiadamy środki na utrzymanie siebie i swojej rodziny, jednocześnie posiadając ubezpieczenie zdrowotne, nie musimy się martwić o nic.

Przebywając w Austrii dłużej niż 3 miesiące musimy już posiadać potwierdzenie zameldowania. Dokument ten wyda nam Urząd ds. Pobytu. Wniosek o jego wydanie należy złożyć w ciągu 4 miesięcy od dnia przyjazdu do Austrii. Koszt wydania takiego zaświadczenia to w przybliżeniu 50 euro.

Będąc obywatelem kraju członkowskiego UE i mając w posiadaniu potwierdzenie meldunku, po 5 latach nabywamy prawo do legalnego i stałego pobytu. W przypadku śmierci, rozwodu bądź stałej emigracji osoby sprowadzającej, najbliższa rodzina zachowuje prawo do pobytu. Musza jednak ten fakt zgłosić do Urzędu ds. Pobytu w terminie 30 dni.

 

Uznanie kwalifikacji zawodowych?

Jeśli nasze wykształcenie zdobyliśmy poza granicami Austrii, najprawdopodobniej będziemy musieli tu na miejscu potwierdzić swoje kwalifikację, aby móc wykonywać swój zawód. Czasem wystarczy nam tłumaczenie dyplomu czy świadectwa, ale niekiedy jest to związane z odbyciem specjalnego kursu językowego czy zdaniem testu, który ma potwierdzić nasze umiejętności. Do zawodów regulowanych w Austrii należą:

• lekarz medycyny podstawowej,
• fizjoterapeuta,
• wulkanizator,
• budowlaniec
• cieśla

Różnice programowe w nauczaniu pomiędzy Austrią i Polską mają ogromny wpływ na pracowników. Może się okazać, że polski elektryk posiadający 20-letni staż pracy, w Austrii będzie pracownikiem niedouczonym. Niestety po przyjeździe do Austrii będzie musiał zdać on specjalny egzamin przed komisją. Jeśli go nie zaliczy, nie będzie mogł wykonywać swoich usług na terenie Austrii. Najistotniejszą kwestią podczas podejmowania pracy w Austrii jest znajomość języka. Jeśli nie znamy języka niemieckiego, przed przystąpieniem do pracy w zawodzie regulowanym musimy się go nauczyć.  Do pomocy mamy jednak program rządowy o nazwie Start Wien, który pokrywa nam z góry koszty pierwszych lekcji.

W przypadku rozwodu, śmierci lub stałej emigracji osoby sprowadzającej, najbliżsi członkowie rodziny zachowują prawo do pobytu na terenie Austrii. Muszą jednak zgłosić ten fakt Urzędowi ds. Pobytu w okresie do 1-go miesiąca.

 

Pracownicy oddelegowani przez polskiego pracodawcę

Jeśli opłacamy składki na Narodowy Fundusz Zdrowia w Polsce, mamy prawo korzystać z opieki medycznej na terytorium Austrii. Takie prawo gwarantuje nam członkostwo w Unii Europejskiej. Musimy jednak pamiętać, aby korzystać tylko z tych placówek, które mają podpisaną umowę z tamtejsza kasę chorych. Należy również pamiętać, że nie każdy rodzaj pomocy medycznej jest dostępny w ramach ubezpieczenia NFZ. Osoby nie posiadające dodatkowych ubezpieczeń, mogą w przypadku poważnych wypadków zostać obciążone dodatkowymi kosztami np. akcji ratunkowej. Podczas wizyty u lekarza należy mieć przy sobie dokument, który potwierdzi fakt, iż jesteśmy ubezpieczeni. Jest to Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) oraz dodatkowo odpowiedni formularz typu E, który należy pobrać przed wyjazdem z właściwego oddziału NFZ.

Co jeśli zapomnieliśmy zabrać karty EKUZ do Austrii? Jeśli jesteśmy ubezpieczeni to NFZ zwróci nam koszty leczenia, ale dopiero po powrocie do kraju i po zapłaceniu wcześniej przez nas samodzielnie rachunku z daną usługę.

Należy  jednocześnie pamiętać, że karta EKUZ nie jest gwarancją zwrotu wszystkich poniesionych przez nas kosztów leczenia. Jeśli wyjeżdżamy do Austrii jako turysta, czy pracownik delegowany lepiej jest wykupić dodatkowe ubezpieczenia. EKUZ nie zapewnia refundacji przebywania doby w szpitalu na oddziale intensywnej opieki, a to jest koszt około 4000zł.

 

Pracownik zatrudniony w Austrii

W Austrii ubezpieczenie zdrowotne jest obowiązkowe. A więc, każdy pracodawca zapewnia je swojemu pracownikowi. Składki potrąca są z pensji i wypłacane do Funduszu Ubezpieczeń Zdrowotnych łącznie z wkładem, który jest wypłacany przez pracodawcę. Wysokość tych składek zależna jest od wynagrodzenia brutto jakie otrzymujemy. W skład ubezpieczenia socjalno-zdrowotnego zaliczana jest obsługa medyczna przez lekarza ogólnego i specjalistów, leczenie dentystyczne, opieka szpitalna, programy prewencyjne i przesiewowe a także wynagrodzenie chorobowe.

W przypadku, kiedy nie mamy pracy, wykonujemy wolny zawód, studiujemy czy pracujemy mniej niż 50 dni rocznie/zarabiamy mniej niż 400 euro miesięcznie, mamy możliwość skorzystać z dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego o nazwie Selbstversicherung. Warunkiem koniecznym, aby je uzyskać jest stałe zameldowanie w Austrii. Chcąc podpisać umowę z kasą chorych potrzebna jest nam karta meldunkowa i dokument potwierdzający naszą tożsamość (dowód lub paszport). W ciągu kilku dni od podpisania umowy z kasą chorych otrzymamy elektroniczną kartę E-card, która jest dowodem ubezpieczenia. Musimy ją mieć przy sobie podczas wizyty u lekarza we wszystkich krajach UE. Pełni ona wówczas funkcję zbliżoną do karty EKUZ.

W Austrii koszty opieki medycznej są bardzo wysokie, ale jest to związane z jej jakością. W ramach kas chorych, większość wizyt u lekarzy i zabiegów przez nich wykonywanych  jest opłaca z ubezpieczenia zdrowotnego. Leczenie logopedyczne jest częściowo refundowane. Pobyt w szpitalu niestety nie jest refundowany i trzeba się liczyć z obowiązkiem płatności gotówką, 12-20euro za każdy dzień pobytu. Ceny wizyt lekarskich w prywatnych gabinetach to koszt od 40 do 90euro, a pobyt w prywatnym szpitalu to kwota od 500euro wzwyż.

 

Lekarstwa

Większość leków dostaniemy na receptę, którą wypisze nam lekarz. Pracownicy delegowani muszą pamiętać o tym, że może zaistnieć konieczność zakupu leków na własny koszt bądź świadczeń, które nie są objęte refundacją EKUZ. W Austrii nie potrzebna nam będzie recepta na środki przeciwbólowe czy na przeziębienie.

 

Zakwaterowanie

Jak wiadomo, koszty związane z wynajęciem pokoju czy mieszkania są uzależnione od wielkości miasta i odległości lokalu od centrum. Ceny w stolicy Austrii są o wiele wyższe od cen pozostałych miast.  Chcąc zaoszczędzić warto wybrać lokalizację oddaloną od centrum, gdyż komunikacja miejska w Wiedniu jest bardzo dobra, na każdym kroku znajdują się przystanki autobusowe. Cena pokoju jednoosobowego w tańszych okolicach to 350-400euro, a w najdroższych to 550euro. Gdzie warto szukać mieszkania/pokoju do wynajęcia? Najlepiej na austriackich portalach z ogłoszeniami – Immobazar, Immobilien, Immodirekt.

W Austrii podobnie jak w Niemczech najpopularniejsze markety to Lidl, Aldi i Penny. Wydatki na żywność i artykuły potrzebne do codziennego życia dla rodziny składającej się z czterech osób to minimum 650euro miesięcznie.

 

Przykładowe ceny produktów spożywczych:

• mleko: 0,90 EUR/1l
• chleb: 2 EUR
• cukier: ok. 1 EUR/1kg
• mąka: ok. 1,20 EUR/1kg
• woda mineralna: 0,40 – 1 EUR/1,5l
• sok pomarańczowy: 1,10 EUR/1l
• piwo: 1,20 EUR
• kawa: 3 EUR/ 500g

 

Zasiłki

Pracownikom, którzy są legalnie zatrudnieni w Austrii, których pracodawcy regularnie odprowadzają składki, przysługuje wiele świadczeń socjalnych. Należy do nich między innymi: opieka medyczna,  zasiłek rodzinny, zasiłek wyrównawczy, zasiłek pomostowy, a także rekompensata w razie wypadku przy pracy.

Familienbeihilfe to nazwa zasiłku rodzinnego przyznawanego w Austrii. Przysługuje on rodzicom, którzy żyją na terytorium Austrii i planują zostać w tym kraju, a ich dzieci zamieszkują razem z nim, a także rodzicom, którzy w dużej części opłacają utrzymanie dzieci, które mieszkają samodzielnie.  Prawo do zasiłku przysługuje na dziecko, które nie ukończyło 18. roku życia. Na dzieci starsze wsparcie przysługuje jedynie w przypadku, gdy się dokształcają.  Wniosek o zasiłek składamy do najbliższego naszemu miejscu zamieszkania Urzędu Skarbowego – Finanzamt. Urząd ma prawo sprawdzić czy informację zawarte we wniosku są prawdziwe.  Zasiłek wypłacany jest co 2 miesiące w odpowiednich kwotach. We wrześniu możemy się za to spodziewać wypłaty podwójnej, 13. Zasiłku rodzinnego. Wnioski składane są co roku i istnieje możliwość złożenia ich do 5 lat do tyłu. Wysokość zasiłku rodzinnego na każde dziecku zależy od jego wieku i wynosi odpowiednio:

 

Wiek dziecka	Kwota miesięcznie
Od urodzenia	111,78 €
Od 3 lat	119,53 €
Od 10 lat	138,79 €
Od 19 lat	161,92 €

 

W przypadku posiadania więcej niż jednego dziecka, kwota jest odpowiednio powiększana.

 

Wyrównawczy zasiłek rodzinny

Differenzzahlung to dodatek przeznaczony dla osób, które na stałe wyemigrowały, ale dziecko pozostało pod opieką drugiego rodzica bądź opiekuna prawnego.  Taki emigrant ma prawo do wyrównania różnicy pomiędzy zasiłkiem otrzymywanym w Polsce na dzieci, a tym który, przysługiwałby mu, gdyby cała jego rodzina znajdowała się na terenie Austrii. Prawo do tego dodatkowego zasiłku przysługuje na tych samych zasadach jak w przypadku dzieci przebywających na terenie Austrii. Aby dokonać formalności należy złożyć wniosek (Beih 38) do najbliższego Urzędu Skarbowego. Do wniosku musimy dołączyć formularze typu 401 i 411, które najpierw należy potwierdzić w Polsce. Zasiłek jest wypłacany po upływie roku kalendarzowego, w jednorazowej kwocie.

 

Zasiłek dla bezrobotnych

Arbeitsklosengeld to zasiłek dla bezrobotnych, należący się osobie, która pozostaje do dyspozycji Urzędu Pośrednictwa Pracy, w czasie trwania pobierania zasiłku, a więc musi mieć możliwość i być zdolną do podjęcia zaproponowanej pracy. Są dwa warunki uzyskania owego zasiłku:

• Osoba, która w dniu złożenia wniosku ma ukończony 25. Rok życia, musi wykazać iż była legalnie zatrudniona przez minimum 52 tygodnie. Podlegała obowiązkowi płacenia składek ubezpieczeniowych na wypadek bezrobocia w ciągu dwóch lat od chwili złożenia wniosku.
• Osoba, która w chwili składania wniosku nie ukończyła 25. roku życia, musi wykazać 26 tygodni legalnego zatrudnienia podlegającego obowiązkowi płacenia składek ubezpieczeniowych na wypadek bezrobocia w ciągu ostatniego roku do chwili złożenia wniosku.

Wysokość i okres wypłacania zasiłku są uzależnione od okresów zatrudnienia jak i od wysokości otrzymywanego wówczas wynagrodzenia. Okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych wynosi odpowiednio od 20 do 52 tygodni i zależny jest od stażu poprzedniego zatrudnienia, a także wieku bezrobotnego. W Austrii zasiłek składa się z kwoty podstawowej i dodatków. Kwota podstawowa to 55% dotychczasowego dochodu netto bezrobotnego.

Jeżeli w Polsce pobieramy zasiłek dla bezrobotnych, mamy prawo do zasiłku również podczas poszukiwania pracy za granicą. Aby przenieść przysługujący w Polsce zasiłek do Austrii musimy  pracować co najmniej 265 dni w ciągu ostatnich 18 miesięcy, przez co najmniej 4 tygodnie zarejestrowanym, jako osoba bezrobotna, zgłosić odpowiedniej instytucji zamiar wyjazdu, w celu poszukiwania pracy w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej i złożyć wniosek o wydanie formularza 303, a w ciagu 7 dni od momentu wyjazdu zgłosić się do Austriackiego Urzędu Pracy. Jeśli nie zgłosimy faktu wyjazdu za granicę możemy liczyć się ze stratą prawa do zasiłku.

Austria

Powrót do listy